U bent hier

Ijzeren hek rond het graf van Bertha Adele Théreze de Jaegher (1877 - 1897)

Location: 
Cemitério do Bonfim, Belo Horizonte - Minas Gerais
Belo Horizonte Cemitério Bertha De Jaegher
Datum inhuldiging: 
zaterdag, 6 februari, 1897

De eerste grafzerk op het nieuwe kerkhof Bonfim in Belo Horizonte is van Bertha Adele Théreze de Jaegher, dochter van de Belgische ingenieur Joseph François Charles de Jaegher, die werkte aan de bouw van de nieuwe hoofdstad van Minas Gerais. Bertha werd op 14 februari 1877 geboren in Brugge. Samen met haar vader, haar moeder, Anne Cathérine Sophie Clara Feldhaus, en haar twee zusters, Marguerite en Clara, verhuisden ze einde 1895 naar Belo Horizonte. Bertha stierf net voor haat twintigste verjaardag op 6 februari 1897.

Historicus Abílio Barreto schrijft in zijn boek Belo Horizonte – Memória Histórica e Descritiva – História Média, het volgende :

"Het eerste lichaam dat het kerkhof Bonfim ontving op 8 februari 1897 was dat van juffrouw Bertha Adele Teresa de Jaegher, 20 jaar oud, dochter van de Belgische ingenieur Dr. Joseph de Jaegher en zijn echtgenote, Mevrouw  D. Ana Catarina Sofia Clara Feldhaus. De stoet naar het kerkhof waar het eerste graf ingehuldigd werd, werd druk bijgewoond. De familie De Jaegher behoorde immers tot de welgegoede klasse van Belo Horizonte.

De grafzerk ligt op een afwijkende positie met betrekking tot de latere graven. Misschien was dit te wijten aan de onoplettendheid van de grafdelver, die vergat 3° Afdeling van de Aanlegcommissie te raadplegen. We bezochten recent het graf, dat zich bevindt in het 5° kwadrant. Het is omringd door een ijzeren hekwerk. Centraal staat een mooie immergroene cypres die schaduw werpt op het graf en het houtenkruis met de naam van de overledene, haar geboorte- (1877) en haar overlijdensjaar (1897), naast een metalen krans, vergaan door de tijd, met onleesbare inscripties."

De oorzaak van haar jonge dood is onbekend. Verschillende geschiedkundigen denken dat ze overleed aan tuberculose. Dit feit werd wellicht verzwegen om geen paniek te zaaien in de stad in volle opbouw. Merkwaardig is, is dat de door Barreto vermeldde cypres niet door de familie gepland werd. Hij ontkiemde op het zelfde jaar als de inhuldiging van het graf, een feit dat sterk tot de verbeelding sprak van de plaatselijke bevolking. 

Vader Joseph importeerde van zijn fabriek in België, La Brugeoise, het ijzeren hekwerk en de metalen krans. 

Jazigo Bertha De Jaegher

Caso ObliquoHet overlijden van Bertha en de merkwaardige positie van haar grafzerk, trokken de aandacht van schrijfster Beatriz de Almeida Magalhães, die over de zaak het boek Caso Oblíquo schreef, uitgegeven bij Autêntica Editora. Het boek herschept op een fictieve wijze de sfeer bij de bouw van de nieuwe stad Belo Horizonte. Hoofdfiguur, de Belgische Beatriz, was zoals zovelen een imigrante die zich samen met haar ouders op het einde van de 19e eeuw vestigde in de Curral Del Rey. “Ze stierf begin 1897, net voor haar 20ste jaar. En de zaak werd in de doofpot gestopt. Tot mijn verbazing vond ik geen enkel persbericht over haar overlijden. Haar vader wilde niet dat ze begraven werd op het oude kerkhof. Dus werd het het nieuwe dat nog in aanleg was", meldt de auteur. Hierdoor werd haar graf dwars gegraven, vandaar de titel van haar boek. “De begrafenis ging volledig in tegen de nieuwe ideën van positivisme en bijhorende geometrische planning.

Beatriz bestudeerde de geschiedenis van de hoofdstad van Minas Gerais. Zij is ook auteur van “Belo Horizonte: Um Espaço para a República” (Proex/UFMG, 1989). Dit boek analiseert de aanleg en constructie van de nieuwe stad, en de bijhorende ideologie. 

Het graf van Bertha bevindt zich in kwadrant 5. 

Foto's: Marc Storms, juli 2015

Boek: Caso Oblíquo / Beatriz de Almeida Magalhães. - Belo Horizonte : Autêntica Editora, 2009. - ISBN 978-85-7526-442-3