U bent hier

Renotte Maria (1852 - 1942)

, Souverain-Wandre -
Renotte Maria
Social Media: 

Maria Renotte (ook wel geschreven als Rennotte) werd op 11 februari 1852 geboren in Souverain-Wandre, in de buurt van Luik. Ze voltooide de normaalschool met de diploma's van de "Cours Normaux, Societe pour l'instrucion élémentaire" in 1874 en het "Brevet van Capacité pour l'enseignment - Institutrice II ordre" in 1875 in Parijs, volgens sommige bronnen, in de "École normale de Liège", volgens andere. Ze trok naar Duitsland waar ze in Mannheim gedurende drie jaar Frans doceerde.

In 1878 kwam ze in Rio de Janeiro aan om als gouvernante te werken. Maria gaf les in privéscholen, zoals het Werneck College. Ze viel tegenover de Braziliaanse vrouwen op door haar degelijke professionele opleiding en haar kennis van verschillende talen. Dit was - zeker voor vrouwen - vrij zeldzaam in deze periode en daarnaast was Maria Renotte een verdedigster van het feminisme. Ze werd in 1882 gecontacteerd om les te geven aan het College van Piracicaba Colégio Piracicabano (SP). Het was een, door Methodisten afkomstig uit het zuiden van de Verenigde Staten, pas opgerichte school verbonden aan de derde Methodist Church in Brazilië.

Renotte Maria Colégio Piracicabano

In het "Colégio Piracicabano" doceerde Maria wetenschappen en werkte nauw samen met de directrice, de Amerikaanse Miss Watts, die nauwelijks Portugees sprak. Al snel werd Maria de woordvoerster van de educatieve richtlijnen van de nieuwe school. Ze verdedigde het pedagogisch concept en de inhoud van de onderwijsprogramma's van het Piracicabano College via diverse artikelen in de Gazeta de Piracicaba. Met haar sterke overtuigingskracht stond ze onbevreesd tegenover het katholieke onderwijsmodel en bevroeg de efficiëntie van de onderwijssystemen van de zusters van het "Colégio d'Assumpção de Nossa Senhora". Hierdoor kwam ze in contact met de invloedrijke families van de stad, zoals de gebroeders van Barros Moraes, waarvan Prudente de Moraes de toekomstige president van Brazilië zou worden. Ze was ook een medewerker van A Família, een feministische publicatie onder leiding van Josefina Álvares de Azevedo die de situaties van onrechtvaardigheid en onderdrukking hekelden, waaronder vrouwen in die tijd leden.

In een tijd dat vrouwen op 15-jarige leeftijd trouwen en op 25-jarige leeftijd als oud werden beschouwd, besloot Maria in 1889 op 37-jarige leeftijd medicijnen te gaan studeren in de Verenigde Staten van Amerika. In drie jaar tijd studeerde ze af aan het Women's Medical College in Pennsylvania, Philadelphia, een exclusieve opleiding voor vrouwen. Om haar diploma in Brazilië te valideren, verdedigde ze in 1895, aan de Nationale Universiteit in Rio de Janeiro haar proefschrift getiteld "Invloed van vrouweneducatie op sociale geneeskunde" (Influência da educação da mulher sobre a medicina social), waarin ze kritiek uitte op de mode-eisen van die tijd, zoals het gebruik van korsetten, en wees op de verantwoordelijkheid van mannelijke artsen die vrouwen in het ongewisse lieten over hun eigen anatomie.

Renotte Marie These

Sindsdien werkte ze ononderbroken in de gezondheidszorg: ze was directrice van de Kraamkliniek van São Paulo, introduceerde nieuwe opvang voor zwangere vrouwen; kreeg de opdracht van de Sociedade de Medicina e Cirurgia om naar Europa te reizen en te bestuderen hoe een afdeling van het Rode Kruis in Brazilië kon opgericht worden; ze werkte samen met Arnaldo Vieira de Carvalho in het "Santa Casa de Misericórdia "in São Paulo, waar ze de eerste school voor verpleegkunde in Brazilië oprichtte. Ze was in 1914 docente van de eerste lichting verpleegkundigen, en, ten gevolge van de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog, startte ze een speciale cursus ter voorbereiding van vrijwilligers. In 1915 startte de Braziliaanse afdeling van het Rode Kruis en werd zij de eerste president.

Maria Renotte zette haar schouders onder de idee van de oprichting van een ziekenhuis dat zich uitsluitend zou richten op kinderen. Met campagnes in de kranten en via haar persoonlijke contacten verzamelde ze fondsen van de elite van São Paulo en slaagde erin in 1918 het kinderziekenhuis van Indianópolis op te starten, hierbij geholpen door Ramos de Azevedo

Zij was de eerste vrouw die lid werd van het Historisch en Geografisch Genootschap van São Paulo op 4 mei 1901.

Op 21 juli 1912, dag van de onafhankelijkheid van België, werd in São Paulo de Société Belge de Bienfaisance de São Paulo opgericht onder voorzitterschap van Dr. Marie Renotte. Deze liefdadigheidsvereniging was tot einde augustus 1920 actief.

Daarnaast vergat ze niet haar inzet ter verdediging van de vrouwen. In 1922 toen ze 70 jaar werd sloot zij zich aan bij de strijd voor het vrouwenstemrecht, waarbij ze verkozen werd tot vice-president van de Aliança Paulista pelo Sufrágio Feminino. Op 83-jarige leeftijd werd ze in de stad Piracicaba gehuldigd werd door het Piracicabano College. Bij die gelegenheid schonk het College haar de medaille van het Kruis van Verdienste voor haar humanitaire inspanningen tijdens de periode van de Eerste Wereldoorlog.

De teksten die Maria Renotte in Brazilië publiceerde beslaan een periode van 40 jaar. De eerste artikelen in de Piracicaba Gazette verschenen in 1882 en de laatste werden in 1925 gepubliceerd in de Anais do Primeiro Congresso de Proteção à Infância, georganiseerd door Moncorvo Filho. Ze kunnen worden onderverdeeld in vier thema's: onderwijs, de conditie van de vrouw, openbaar welzijn en de medische praktijk. Renotte werd door verschillende overtuigingen beïnvloed, waaronder de Verlichting, het Positivisme en het Lamarckisme de belangrijkste zijn. De teksten bewijzen de aandacht van de auteur voor het actuele nieuws, wat suggereert dat ze een aandachtige lezer van kranten was.

Op 21 november 1942 overleed Maria Renotte in São Paulo, blind en arm - ze overleefde dankzij een bescheiden pensioen dat in 1938 door de deelstaatregering werd toegekend.

In de stad São Paulo werd het straatje "Rua Doutora Maria Rennotte" in de buurt van de Avenue Pompéia naar haar vernoemd.

Onderzoek en tekst: Marc Storms

Bronnen: