Glasramen in het Cultureel Centrum van de Federale Justitie (Rio de Janeiro)

Met in zijn nabijheid de Nationale Bibliotheek, het Nationaal Museum van Schone Kunsten en de Stadsschouwburg, is het gebouw van het Cultureel Centrum van de Federale Justitie (CCJF) één van de blikvangers van het project van stadsvernieuwing van de burgemeester van Rio de Janeiro, Pereira Passos, in het begin van de twintigste eeuw.

Het gebouw van bijna 6.000 m² werd oorspronkelijk ontworpen als aartsbisschoppelijk paleis van het bisdom van Rio de Janeiro. Nog voor de bouw voltooid was, in 1908, werd het aangekocht door de federale overheid voor de installatie van het Hooggerechtshof (STF). Meer dan 50 jaar lang werden hier alle belangrijke Braziliaanse juridische geschillen beslecht.
De constructie ervan begon in 1905 en het werd op 3 april 1909 ingehuldigd. Ontworpen door architect Adolpho Morales de Los Rios is het vandaag één van de belangrijkste getuigenissen van de eclectische architectuur in Brazilië.

In de centrale hall bevindt zich een monumentale ijzeren trap (van onbekende oorsprong) met erachter een groot glasraam van kunstenaar Gaston Formenti en boven dit glasraam een roosvenster gemaakt uit Belgisch gekleurd glas. 

In de Raadszaal werden 3 glasramen geïnstalleerd door de bekende glasmakerij "Casa Conrado" uit de stad São Paulo. En ook in de nabijgelegen VIP-zaal bevindt zich een glasraam van hetzelfde fabrikaat. Het informatiebord, aan de straatzijde nabij de ingang van het CC, vermeldt dat de mooie glasramen ontworpen werden door F. Urban. De in 1883 in Schaarbeek geboren Belgische kunstenaar François Frank Urban werkte inderdaad voor het Casa Conrado (São Paulo).

De website "Rio e Cultura" vermeldt: "Het beeld van de Romeinse godin Justitie van de kunstenaar Urban is opmerkelijk. Ze wordt namelijk afgebeeld met geopende ogen. Meestal draagt ze immers een wikkel voor de ogen. Maar alle andere traditionele atributen, zoals de weegschaal en het zwaard, werden wel in glas in lood afgebeeld." 

Gedurende mijn bezoek op 4 juli 2016 legde de restaurateur George Sliachticas uit dat het niet gekleurde glas in de gebrandschilderde ramen van Belgische oorsprong is. De centrale glasplaten zijn origineel, deze aan beide zijden hiervan werden hermaakt. De dikte van de oorspronkelijke glasplaat is 6 mm en de tekeningen werden door een chemisch proces waarbij zuur wordt gebruikt in het glasoppervlak ingeëtst. Vandaag mag deze werkwijze niet meer worden toegepast en worden de tekening via een soort zandstraling uitgevoerd. De nieuwe glasplaat is slechts 3 mm dik, zodat erachter een tweede niet gestraalde plaat werd geplaatst. 

Het Hooggerechtshof betrok het gebouw tot 1960, jaar waarin de hoofdstad naar Brasilia verhuisde. Nadien zetelden hier tot de jaren 1990, het Hoogste Electorale Hof, het Hof van Beroep en het Federale Hof van 1e aanleg. Na zeven jaar grondige restauratie werd het op 4 april 2001 heropend als Cultureel Centrum. Het gebouw is sedert 2006 wettelijk beschermd door Inepac.

Bronnen:

• https://www10.trf2.jus.br/ccjf/institucional/ 
• Interview met George Sliachticas op 4 juli 2016 door Marc Storms

Foto's: Marc Storms, juli 2016